Türk Telekom Sanal Ayrıştırılmış Yerel Erişim (SAYE)

SAYE Nedir?

Sanal Ayrıştırılmış Yerel Erişim (SAYE), YAPA'nın Next-generation network (NGN) ile birlikte "Eşleniği" olarak tanımlanır.

YAPA modelinde İSS, kendi DSLAM ekipmanını konumlandırır ve bakır Kabloyu çıplak olarak TT tarafından kiralar. YAPA modelinde sadece DSLAM konumlandırılan bakır altyapı paylaşıma açılır.

İSS YAPA modelinde FTTx altyapısını kullanamaz. Sadece DSLAM konumlandırdığı xDSL altyapı paylaşıma açılır.

SAYE, Virtual Unbundled Local Access (VULA) modelinin ülkemizde implementesidir. YAPA Modelinde TT tarafından paylaşıma açılmayan FTTx altyapı, SAYE ile birlikte paylaşıma açılmaktadır.

Responsive image

Türk Telekom SAYE Mimarisi

Türk Telekom Sanal Ayrıştırılmış Yerel Erişim (SAYE) ile birlikte YAPA modelindeki L1 / Pasif (Bakır kablo) gibi ekipmanlar kiralanmaz. Ethernet Frameler TT tarafından L2/L2.5 forwarding proceseslerine tabi tutulur ve Operatöre taşınır.Herhangi bir sıkılaştırılma ve sınırlandırma uygulanmaz.

SAYE ile birlikte İSS YAPA modelinde İhtiyaç duyulan DSLAM gibi ekipmanlara yatırım yapmadan, (Fiber için PON),TT tarafından belirlenen noktalarda Ethernet Switchler üzerinden L2 Trafiği kendi omurgasına sıklaştırılmadan ham olarak teslim alabilir. (TT NN kullanılabilir.)

SAYE modelinin doğası gereği abone kimlik doğrulama için birden fazla model uygulanabilir. IPVAE gibi modellerde Sadece PPP doğrulama yapılabilirken, SAYE için DHCP, Static, PPPoE gibi L2 protokoller "teknik" olarak uygulanabilirler.

Türk Telekom SAYE modeli için Trafik teslim noktası 81 il 105 nokta olarak belirlenmiştir.(IPVAE için TTN sayısı 33)

Yeni Kimlik doğrulama / Acces metodları ile Full MTU daha mümkün görünmektedir. MTU farklılaştırma ile Router PPS sayısını düşürerek bile performansı %1.013 arttırabilir.

SAYE Modelinin Doğası gereği IPTV, VOIP gibi katma değerli servisler çok daha kullanılabilir olacaktır.

TCP SYN Packetleri için Change MSS ihtiyacının olmaması MTU problemleri için bir kazanç olacaktır, ayrıca Packet Fragmentation tarafında olumlu etkileri olacağı aşıkardır. Dolayısıyla LNS / BRAS / BNG gibi Access Concentrator ekipmanlarda Performans özelleştirmesi daha mümkün olacaktır. MuM 2018 ("Fast Path, Fast Track & ISP Network Tasarımı")

SAYE DSL Mantıksal Topoloji

Abone > DSLAM > Ethernet Switch > TT IP/MPLS Forwarding > ISS

SAYE PON Mantıksal Topoloji

Abone > Fiber Splitter > Fiber Splitter > OLT > IP/MPLS Forwarding > ISS

MikroTik SAYE Kurulumu & Yatırım / İşletme Maliyeti

Türk Telekom tarafından BTK onayına sunulan "REFERANS SANAL AYRIŞTIRILMIŞ YEREL ERİŞİM TEKLİFİ" incelendiğinde "Port Transmisyon" adı altında bir ücret görülmemektedir. Artık Port Transmisyon olarak ayrıca ücretlendirilen bir kalem yoktur.

Fakat Türk Telekom tarafından SAYE modeli için belirtilen Aylık Port ücretleri, IPVAE modelindeki "Port Ücreti" + "Port Transmisyon Ücreti"'nin toplamından daha yüksektir.

SAYE Aylık Port Ücretleri

Türk Telekom tarafından BTK onayına sunulan SAYE Teklifi incelendiğinde Aylık Port Ücretleri;

100Mbps 123,13TL, 50Mbps 106,09TL 20Mbps 91,06TL olarak belirlenmiştir.

Türk Telekom tarafından IPVAE modelinde uygulanan kampanyalar ile İSS Firmalarının IP Seviyesinde Veri Akışı Erişimi (IPVAE) modeline olan talebini arttırmıştır. Benzer Kampanyaların Türk Telekom tarafından Sanal Ayrıştırılmış Yerel Erişim (SAYE) modelinde'de uygulaması model için daha kullanabilir olmasını sağlayacaktır.

SAYE Bağlanti Ücreti

RESAYT (Referans Sanal Ayrıştırılmış Yerel Erişim Teklifi) incelendiğinde "Bağlantı Ücreti" adı altında xDSL / FTTx için 93,54TL olarak tek bir fiyat görünmektedir.

IPVAE modeli için TT tarafından belirlenen "ADSL/VDSL2 Bağlantı Ücreti 21,80 TL"'dir. IPVAE oranla SAYE "Bağlantı Ücreti" 71,74TL her abone altyapı tesisinde daha fazla talep edilmektedir.

SAYE - IPVAE Karşılaştırma

"IPVAE, Türk Telekom xDSL ve FTTx omurgasının Alternatif operatörlere kullanıma açıldığı mevcuttaki Yatırım ve İşletme maliyeti en düşük modeldir.

IPTV Gibi Katma Değerli Servisleri IPVAE Modelinde Mali açıdan uygulayabilmek çok mümkün değildir. Operatörler tarafından Altyapı paylaşımında en çok tercih edilen modeldir. IPVAE Makalesine Link üzerinden erişebilirsiniz. .

IPVAE

SAYE - YAPA Karşılaştırma

YAPA, Operatörler tarafından yüksek yatırım ve işletme maliyeti, Türk Telekom tarafından yapılan Bakır - FTTx geçişi ile Fiber altyapının erişime açılmaması ve bakır altyapının kaldırılması, Yeni yapılaşmanın olduğu yerlere sadece Fiber götürmesi, FTTx omurganın ulaştığı noktalarda YAPA kullanılamaz hale getirmektedir.

TT FTTx Altyapısını YAPA modeli için erişime açmadığı için YAPA modelinin uygulanabilirliği kısıtlanmaktadır.

Tüm bu etmenler YAPA'nın ülkemizde atıl, terchil edilmeyen bir model olmasını sağlamıştır. Tüm Türkiyede YAPA modeli ile hizmet verebilen ISS bulunmamaktadır.

YAPA

RESAYT ve Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

REFERANS SANAL AYRIŞTIRILMIŞ YEREL ERİŞİM TEKLİFİ, (RESAYT)" Türk Telekom Tarafından BTK'nın onayına son olarak "31.12.2019" tarihinde sunulmuştur.

"22/03/2021" tarihi itibariyle kamuoyu görüşü sonrası RESAYT için Revize edilmesi beklenen birçok husus mevcut. Daha uygulanabilir Türk Telekom SAYE modeli için aşağıdaki unsurlarda iyileştirme gereklidir.

Responsive image

Yukarıdaki görsel incelediğinde "Bağımsız Bölüm" olarak gösterilen bölge, IPVAE Modelinde olmadığı halde SAYE için ankastre sonrası fiber sorumluluğunu İşletmeciye yüklemektedir. Fiziki kablonun sahipliği TT tarafındadır. TT tarafına ait olan kablonun zaten İşletmeci tarafından müdahale edilmesi, Yeterli tecrübesi olmayan alternatif operatörler için genel hizmet kalitesini etkileyip kesinti sürelerini uzatabilir. Hepsinden önemlisi tüm Türkiyede SAYE sözleşmesi imzalayabilecek operatör sayısı birkaç Operatörden fazla olamaz. (TT burada Saha sorumluluğunu işletmeciye yükleyip Operatör Dilerse Ücret karşılığında kontrol edeceğini sonradan bildirip burada bir gelir modeli oluşturabilir. Fakat mevcut Port Ücretlerine bakıldığı zaman bu orantısız kazanç anlamına gelmektedir.)

TT Tarafından Operatöre teslim edilecek olan L2 trafik için, TT tarafına takılacak SFP Interfacelerin İşletmeci tarafından alınması talep edilmektedir. Bu modelde geniş kitlelere SAYE hizmeti verebilecek Operatör sayısı yine çok sınırlı olabilmesini sağlayacaktır. (TT Yine burada Saha sorumluluğunda olduğu gibi Yüksek kazanç esasıyla hareket etmektedir.)

Türk Telekom SAYE Özet ve Görüş

Türk Telekom Sanal Ayrıştırılmış Yerel Erişim kısaca SAYE, Teknolojinin Orjinal isimlendirmesi olan , VULA (Virtual Unbundled Local Access) Hizmet Seviyesinde farkılaşma imkanları sağladığı için tüketici tarafına katma değer yaratacaktır. Dolayısıyla SAYE IPVAE, EthernetVAE gibi modellere oranla daha fazla desteklenmesi ve Ülkemizde kullanıma hızlıca sunulması gerekmektedir.

Günümüzde IPVAE, EthernetVAE modelleri TT'nin Hakim Operatör konumunu korumasına yardımcı olmak ile birlikte kontrollü bir Alternatif Operatör gözetimi sağlayabilmektedir.

SAYE ile birlikte Limitlenmemiş L2 Trafiği teslim almak Operatörler Arasında performans, hizmet kalitesi, servis seviyesinde özelleşebilmek için önemli olan tüm konularda daha fazla işletmeciye imkan tanımaktadır. Daha yüksek Upload hızları günümüzde kritik öneme sahip olan "Streaming" hizmetleri için önem arz etmektedir. Günümüzde bir zorunluluk haline gelen Online Toplantılar, Video yayıncılığı gibi konularda yüksek upload hızlarına ihtiyaç duyulmaktadır.

Ülkemizde DSL'in hizmete sunulmasından sonraki ikinci büyük yenilik olacak SAYE Modelinin artık hızlıca Operatör ve kullanıcı tarafında ulaşılabilir bedellerle hizmete açılması gerekmektedir.BTK tarafından Covid-19 Dönemi sonrası SAYE Modelinin tekrardan ele alınması beklemektedir.